Stając w obliczu przytłaczającej liczby zobowiązań, wiele osób zadaje sobie pytanie: ile długów można umorzyć? Czy istnieje jakiś limit ilościowy lub kwotowy, który ogranicza możliwość oddłużenia? Odpowiedź na to pytanie jest kluczowa dla zrozumienia sensu i potencjalnych korzyści płynących z takich procedur jak upadłość konsumencka. Dobra wiadomość jest taka, że co do zasady, nie liczba długów jest decydująca, a ich rodzaj oraz okoliczności powstania niewypłacalności.
Upadłość konsumencka – główna droga do umorzenia
Podstawowym mechanizmem prawnym pozwalającym na kompleksowe oddłużenie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest upadłość konsumencka. Celem tego postępowania jest, w miarę możliwości, zaspokojenie wierzycieli z majątku dłużnika, a następnie umorzenie pozostałych zobowiązań, które nie zostały (i nie mogły zostać) spłacone. Zasada generalna jest taka, że postępowanie upadłościowe obejmuje wszystkie zobowiązania upadłego, które istniały w dniu ogłoszenia upadłości.
Nie liczba, a rodzaj długu ma znaczenie
Wracając do pytania o ilość – polskie prawo upadłościowe nie wprowadza limitu ilościowego ani kwotowego długów, które mogą zostać objęte postępowaniem i potencjalnie umorzone. Oznacza to, że osoba posiadająca dwadzieścia różnych, niewielkich pożyczek ma takie same szanse na oddłużenie, jak osoba z dwoma ogromnymi kredytami. Sąd nie ocenia wniosku przez pryzmat tego, ile masz długów, ale czy jesteś niewypłacalny/a i czy nie zachodzą negatywne przesłanki do ogłoszenia upadłości (o których mowa była w poprzednich artykułach, np. wina umyślna).
Prawdziwym ograniczeniem nie jest więc ilość czy suma długów, ale ich charakter. Istnieje bowiem zamknięty katalog zobowiązań, które z mocy prawa nie podlegają umorzeniu w postępowaniu upadłościowym. To właśnie te ustawowe wyłączenia decydują o tym, które długi znikną po pomyślnym przejściu procedury, a które pozostaną do spłaty.
Jakie długi podlegają umorzeniu?
Jeśli nie zachodzą wspomniane wyżej negatywne przesłanki do ogłoszenia upadłości, a długi nie należą do katalogu ustawowo wyłączonych, to większość typowych zobowiązań konsumenckich może zostać umorzona. Należą do nich przede wszystkim:
- Kredyty bankowe (gotówkowe, ratalne, samochodowe, odnawialne).
- Pożyczki pozabankowe (tzw. „chwilówki” i pożyczki ratalne).
- Zadłużenie wynikające z używania kart kredytowych.
- Niezapłacone rachunki i faktury (np. za telefon, internet, media, czynsz – o ile nie mają charakteru zobowiązań publicznoprawnych niepodlegających umorzeniu).
- Długi wobec osób prywatnych (np. niespłacone pożyczki od znajomych czy rodziny).
- Zobowiązania podatkowe i wobec ZUS powstałe przed ogłoszeniem upadłości (choć ich umorzenie bywa w praktyce bardziej skomplikowane).
Niezależnie od tego, czy masz kilka, czy kilkadziesiąt takich długów, wszystkie one mogą zostać objęte postępowaniem i finalnie umorzone.
Jakie długi nie podlegają umorzeniu?
Katalog długów, które nie znikną nawet po pomyślnym zakończeniu upadłości konsumenckiej, jest ściśle określony w Prawie upadłościowym. Do najważniejszych należą:
- Zobowiązania alimentacyjne (zaległe i bieżące).
- Renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci.
- Obowiązek naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem.
- Grzywny i inne kary pieniężne orzeczone przez sąd.
- Zobowiązania celowo zatajone przez dłużnika w trakcie postępowania.
Te kategorie długów pozostaną do spłaty nawet po umorzeniu pozostałych zobowiązań.
Plan spłaty a umorzenie – dwa scenariusze
Warto też pamiętać, że umorzenie w upadłości konsumenckiej może przybrać dwie formy:
- Umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli: Następuje wtedy, gdy osobista sytuacja upadłego (np. brak majątku, brak dochodów, choroba, wiek) w oczywisty sposób wskazuje, że nie jest on w stanie dokonywać jakichkolwiek spłat. Wówczas większość podlegających umorzeniu długów zostaje „anulowana” stosunkowo szybko po zakończeniu likwidacji majątku (lub stwierdzeniu jego braku).
- Umorzenie zobowiązań po wykonaniu planu spłaty wierzycieli: Jeśli upadły ma możliwość uzyskiwania dochodów, sąd ustala plan spłaty na określony czas (zwykle do 36 miesięcy, maksymalnie do 84 miesięcy). Upadły regularnie wpłaca określone kwoty na rzecz wierzycieli. Dopiero po pomyślnym wykonaniu całego planu spłaty, pozostała, niespłacona część długów (tych podlegających umorzeniu) zostaje ostatecznie umorzona. W tym scenariuszu również można umorzyć znaczną część zadłużenia, ale proces jest rozłożony w czasie.
Podsumowanie: Liczy się sytuacja i rodzaj długu, nie jego ilość
Podsumowując, odpowiedź na pytanie „ile długów można umorzyć?” brzmi: nie ma limitu ilościowego ani kwotowego. Kluczowe znaczenie ma rodzaj posiadanych zobowiązań – czy należą one do katalogu długów ustawowo wyłączonych z umorzenia. Istotna jest również sytuacja osobista i majątkowa dłużnika, która wpływa na to, czy umorzenie nastąpi bez planu spłaty, czy dopiero po jego wykonaniu. Upadłość konsumencka jest zatem potężnym narzędziem, które może uwolnić od przytłaczającej liczby i wartości długów, pod warunkiem spełnienia ustawowych przesłanek i uczciwego podejścia do postępowania.
